Pesten is een probleem waar veel kinderen en jongeren mee te maken krijgen, zowel op school als online. Het kan grote gevolgen hebben voor iemands zelfvertrouwen, schoolprestaties en mentale gezondheid. Vaak begint het klein, met plagerijen of flauwe grappen, maar als het structureel wordt en iemand zich niet meer veilig voelt, spreken we van pesten. Er zijn verschillende vormen van pesten, zoals fysiek, verbaal en online pesten, en ze hebben allemaal een negatieve invloed op het slachtoffer. Scholen spelen een belangrijke rol in het tegengaan van pestgedrag en het creëren van een veilige leeromgeving voor iedereen. Een aanpak zoals de Kiva methode kan hierbij helpen, omdat het zich niet alleen richt op het slachtoffer en de pester, maar op de hele groep.
Wat is pesten en waarom is het zo schadelijk?
Pesten is meer dan zomaar een ruzie of een vervelende opmerking. Het is een structurele vorm van geweld, waarbij één of meerdere personen steeds opnieuw iemand anders kwetsen of buitensluiten. Dit kan gebeuren door nare opmerkingen, fysiek geweld of online berichten die iemand belachelijk maken. Wat pesten zo schadelijk maakt, is dat het vaak langdurig doorgaat en dat slachtoffers zich machteloos voelen. Ze durven zich niet altijd uit te spreken, omdat ze bang zijn voor de gevolgen of omdat ze denken dat niemand hen zal geloven. De impact kan groot zijn, variërend van stress en angstklachten tot depressie en een negatief zelfbeeld. Kinderen en jongeren die gepest worden, kunnen zich eenzaam gaan voelen en zelfs hun motivatie voor school verliezen. Daarom is het belangrijk om pesten vroeg te signaleren en in te grijpen.
De invloed van pesten op een klas of groep
Niet alleen het slachtoffer en de pester worden beïnvloed door pesten, maar ook de rest van de groep. Klassen waarin veel gepest wordt, hebben vaak een negatieve sfeer, waarin kinderen zich niet vrij voelen om zichzelf te zijn. Angst voor pesten kan ervoor zorgen dat leerlingen minder actief meedoen in de les of dat ze juist proberen de aandacht van zichzelf af te leiden door anderen te pesten. Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel die moeilijk te doorbreken is. Leerkrachten en ouders spelen een grote rol in het doorbreken van deze patronen, door pesten bespreekbaar te maken en te zorgen voor een positieve groepsdynamiek. Wanneer een klas zich veilig voelt en leerlingen elkaar ondersteunen, wordt de kans op pesten kleiner en voelen kinderen zich meer op hun gemak.
De Kiva methode als effectieve aanpak tegen pesten
Scholen kunnen pesten aanpakken met speciale programma’s die zich richten op het verbeteren van de groepsdynamiek. Een goed voorbeeld hiervan is de Kiva methode, een wetenschappelijk onderbouwde aanpak die succesvol is gebleken in verschillende landen. Het idee achter deze methode is dat niet alleen de pester en het slachtoffer belangrijk zijn, maar dat de hele klas een rol speelt in het stoppen van pesten. Leerlingen leren hoe ze elkaar kunnen steunen en hoe ze pestgedrag kunnen herkennen en tegengaan. Dit zorgt ervoor dat pesten niet meer wordt goedgekeurd door de groep, waardoor pesters minder macht krijgen. Scholen die deze methode toepassen, merken vaak dat het aantal pestincidenten afneemt en dat de sfeer in de klas verbetert.
Hoe kun je bijdragen aan een pestvrije omgeving?
Iedereen kan iets doen om pesten tegen te gaan, zowel op school als in het dagelijks leven. Door bewust om te gaan met hoe je anderen behandelt en door niet weg te kijken als iemand gepest wordt, kun je al een verschil maken. Kinderen en jongeren die zien dat iemand gepest wordt, kunnen het slachtoffer steunen door erover te praten met een volwassene of door duidelijk te maken dat ze het pestgedrag niet accepteren. Ouders en leerkrachten kunnen helpen door open gesprekken te voeren over pesten en te zorgen voor een veilige omgeving waarin iedereen zich gerespecteerd voelt. Het belangrijkste is dat niemand zich alleen voelt in een situatie waarin pesten plaatsvindt. Door samen te werken aan een positieve en veilige sfeer, kunnen we pesten steeds verder terugdringen.
